Roger Ballen tuhaf fotoğraflar diyarında

Portrait of Sleeping Girl, 2000

Fotoğraf sanatçısı Roger Ballen'in eserlerini İstanbul Modern'in fotoğraf galerisinde 28 Aralık 2016'dan itibaren görebileceğiz.

Fotoğrafçı üzerine yazılmış en iyi tanımlardan birini İpek Çınar'ın  Orta Format dergisinde gördüğüm "Olaylar, Olanlar, Kalanlar" adlı yazısında okudum:

"Roger Ballen, bu alışkın olduğumuz dünyada birbiriyle hiçbir alakası olmayacak şeyleri bir araya getirerek, onların özlerini birbirine yaklaştırıyor. Kelimelerin cümle içinde, tek başına sahip oldukları anlamdan farklı bir görev üstlenmeleri misali, Roger Ballen’in fotoğraflarında da nesneler, kendi başlarına sahip oldukları imgenin ötesinde bir anlam giyiniyor. Bir diğer deyişle Ballen, nesnelerin özüyle oynuyor. Mutlak saflık ve ondan uzaktalığı birbirinin içinde eritiyor."

BALLEN TUHAFLIKLAR DİYARINDA

Roger Ballen 30 yılı aşkındır jeolog olarak gelip yerleştiği Johannesburg'da (Güney Afrika Cumhuriyeti) yaşıyor ama 1950 New York doğumlu. Şimdi 66 yaşında olduğuna göre 30'larında gelmiş olmalı. 

Fotoğraflarına bakmakta güçlük çektiğim ve eserlerinin büyük bir çoğunluğunu rahatsız edici bulduğum Roger Ballen kendisinin de kabul ettiği gibi tuhaf konular ve insanlarla ilgileniyor. Elbette bilerek, bilinçli olarak yapıyor her şeyi. Belki de anahtar kelime bu. Çalışmalarının hepsi gerçeklerden yola çıkıyor ama sonunda kurmaca oluyor, üzerinde düşünülmüş, detaylara önem verilmiş eserler üretiyor. 

Estetik değerlere karşı bir duruşu da var. Bu durumun bir nedeni de çok sevdiği çekim ortamlarından kaynaklanıyor olmalı. Kibirli de biraz, kendi sitesinde 21. yüzyılın önemli sanatçılarından biri olduğunu söylüyor. Her halde öyle ki hemen her sene en az 10 sergi açıyor. 2016 ise rekor yılı, sadece solo sergileri 30'dan fazla. 

'Fotoğraf dehası' Ballen'ın sevdiğim bir iki çalışması var sadece. Çok sevmiyorum ama inatçılığı, özgün oluşu ve daima kendi yolunu çizmesiyle saygı duyduğum bir kişilik kendisi.

"I FINK YOU FREEKY" 

Roger Ballen aynı zamanda Die Antwoord grubunun milyonlarca kez izlenen şarkısı "i fink you freeky" (kelimeleri okunduğu gibi yazmışlar, tabii onların okuduğu şekliyle "i think you freaky" yani "senin bir ucube olduğunu düşünüyorum" -böyle söyleyince garip oluyor tabii ama aslında olumlu bir ifade bu çünkü şarkı "and i liek u a lot" "ve senden çok hoşlanıyorum" diye devam ediyor) klibinin de yönetmeni. 

Şimdiden uyarayım akıl sağlığınız için iyi olmayabilecek, görüntülenen hemen herkesin şarkıyla uyumlu olarak delilikte yarıştığı bu video klip Ballen'ın takıntılı olduğu temaları içeriyor.


Ek okuma: Johannesburg’daki fotoğraf dehası: Roger Ballen